1. Nazwa leku i postać

Nazwa: Instanyl

Postać: aerozol do nosa, roztwór (100 µg na dawkę).

Warianty opakowań

• Instanyl aerozol do nosa, roztwór (100 µg/dawkę) – 1 butelka 5,3 ml (40 dawek), łącznie 5,3 mg fentanylu.

2. Substancja czynna

Fentanyl – silny opioidowy lek przeciwbólowy. Jedna odmierzona dawka z aplikatora zawiera 100 mikrogramów fentanylu.

3. Wskazania do stosowania

Instanyl jest stosowany w leczeniu bólu przebijającego u dorosłych pacjentów z chorobą nowotworową, którzy już przyjmują leki opioidowe w sposób stały (tzw. leczenie podtrzymujące bólu podstawowego).

Leku nie stosuje się w bólu ostrym niezwiązanym z nowotworem, migrenie, ani u osób nieprzyjmujących wcześniej opioidów.

4. Dawkowanie i sposób podawania

Dawkowanie ustala lekarz i może wymagać indywidualnego dostosowania (titracji). Stosuj wyłącznie zgodnie z zaleceniem specjalisty.

Zasady ogólne (o ile lekarz nie zaleci inaczej)

• Na zbliżający się lub trwający epizod bólu przebijającego: 1 dawka (1 rozpylona miarka) = 100 µg do jednego otworu nosowego.
• Jeśli ból nie ustąpi w ciągu ok. 10 minut, lekarz może zalecić drugą dawkę (zwykle do drugiego otworu nosowego).
• Nie stosuj więcej niż 2 dawki na jeden epizod bólu.
• Zachowaj co najmniej 4 godziny przerwy między epizodami leczonymi Instanylem.
• Jeśli masz więcej niż 4 epizody bólu przebijającego na dobę, skontaktuj się z lekarzem – może być potrzebna korekta leczenia bólu podstawowego.

Jak używać aerozolu do nosa

• Delikatnie wydmuchaj nos.
• Przed pierwszym użyciem przygotuj (zaprime’uj) aplikator zgodnie z instrukcją w opakowaniu (naciskaj do uzyskania równomiernej mgiełki).
• Trzymaj butelkę pionowo, końcówkę włóż do otworu nosowego i rozpyl dawkę podczas spokojnego wdechu przez nos. Nie wciągaj gwałtownie.
• Jeśli potrzebna jest druga dawka – zwykle podaj ją do drugiego otworu nosowego.
• Po użyciu wytrzyj końcówkę i załóż zatyczkę.

Stosowanie u dzieci i młodzieży: Instanyl jest przeznaczony wyłącznie dla dorosłych.

5. Działania niepożądane

Jak każdy lek, Instanyl może powodować działania niepożądane. Niektóre mogą wymagać pilnej pomocy medycznej.

Objawy wymagające natychmiastowej pomocy (zadzwoń po 112/999)

• Spłycony/wolny oddech, trudności w oddychaniu, głośny oddech, zasinienie warg.
• Silna senność, brak reakcji, utrata przytomności.
• Objawy przedawkowania opioidów: bardzo zwężone źrenice, skrajna ospałość, wolny puls.
• Ciężkie reakcje alergiczne: obrzęk twarzy, gardła, pokrzywka, świszczący oddech.
• Objawy zespołu serotoninowego (szczególnie przy lekach serotoninergicznych): gorączka, pobudzenie, sztywność mięśni, drżenia, biegunka, splątanie.

Częstsze działania niepożądane

• Senność, zawroty głowy, ból głowy.
• Nudności, wymioty, zaparcia.
• Świąd, nadmierna potliwość.
• Podrażnienie nosa, uczucie suchości lub katar, krwawienie z nosa, ból gardła.

Inne możliwe działania

• Spadek ciśnienia, wolne tętno.
• Tolerancja, uzależnienie fizyczne i psychiczne, objawy odstawienne przy nagłym przerwaniu.
• Rzadko: skurcz krtani, bezdech, drgawki.

Zgłaszaj lekarzowi wszystkie niepokojące objawy. W razie działań nasilonych lub utrzymujących się – skontaktuj się z lekarzem.

6. Przeciwwskazania

• Nadwrażliwość na fentanyl lub którykolwiek składnik leku.
• Brak tolerancji na opioidy (nieprzyjmowanie wcześniej opioidów w leczeniu bólu podstawowego).
• Ciężka depresja oddechowa lub ciężkie czynne zaburzenia oddychania.
• Ostra astma lub ciężkie obturacyjne choroby płuc w fazie zaostrzenia.

Przed użyciem poinformuj lekarza o schorzeniach: choroby płuc, choroby wątroby/nerki, uraz głowy/zwiększone ciśnienie śródczaszkowe, padaczka, niedociśnienie, przerost prostaty, zaburzenia psychiczne, uzależnienia w wywiadzie.

7. Interakcje z innymi lekami

Fentanyl jest metabolizowany głównie przez enzym CYP3A4. Liczne leki i substancje mogą nasilac lub osłabiać jego działanie.

Niebezpieczne połączenia (unikać, chyba że lekarz zaleci inaczej)

• Alkohol i inne leki hamujące OUN: benzodiazepiny (np. diazepam, lorazepam), leki nasenne, przeciwlękowe, neuroleptyki, inne opioidy – zwiększone ryzyko ciężkiej senności i depresji oddechowej.
• Silne inhibitory CYP3A4: np. ketokonazol, itrakonazol, klarytromycyna, erytromycyna, rytonawir, kobicystat, werapamil, diltiazem – mogą zwiększać stężenie fentanylu (ryzyko przedawkowania).
• Leki serotoninergiczne (SSRI, SNRI, TCA, MAO-I, tryptany, linezolid, lit) – ryzyko zespołu serotoninowego.
• Często stosowane spraye do nosa z ksylometazoliną/oksymetazoliną – mogą zmieniać wchłanianie fentanylu; stosuj rozdzielając w czasie zgodnie z zaleceniem lekarza.

Inne interakcje

• Induktory CYP3A4 (np. karbamazepina, fenytoina, ryfampicyna, ziele dziurawca) – mogą osłabiać działanie fentanylu.
• Antagoniści/agonisto-antagoniści opioidowi (np. buprenorfina, nalbufina, pentazocyna) – mogą zmniejszać efekt przeciwbólowy i wywołać objawy odstawienne.
• Sok grejpfrutowy – może zwiększać stężenie fentanylu (działaj jak inhibitor CYP3A4).

Zawsze poinformuj lekarza i farmaceutę o wszystkich lekach (na receptę, OTC, ziołowych) i suplementach, które przyjmujesz.

8. Uwagi dla pacjenta

• Bezpieczeństwo i prowadzenie pojazdów: Instanyl może powodować senność, zawroty głowy i zaburzenia koncentracji. Nie prowadź pojazdów ani nie obsługuj maszyn, dopóki nie wiesz, jak lek na Ciebie działa.
• Ciąża i karmienie piersią: stosowanie w ciąży zwykle niewskazane; może spowodować depresję oddechową u noworodka. Fentanyl przenika do mleka – lekarz może zalecić przerwę w karmieniu po zastosowaniu leku.
• Choroby nosa: przewlekłe nieżyty, krwawienia z nosa lub operacje nosa omów z lekarzem – mogą wpływać na wchłanianie leku.
• Ryzyko nadużycia: fentanyl jest silnym opioidem. Nie udostępniaj leku innym osobom. Przechowuj w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
• Postępowanie w razie przedawkowania: wezwij pomoc (112/999). Jeśli posiadasz nalokson, zastosuj zgodnie z instrukcją i czekaj na ZRM.
• Higiena i stosowanie: nie używaj po upływie terminu ważności. Nie przekłuwaj i nie podgrzewaj butelki. Jeśli końcówka ulegnie zabrudzeniu – oczyść ją zgodnie z instrukcją.
• Utylizacja: niewykorzystane lub przeterminowane opakowanie oddaj do apteki – nie wyrzucaj do kanalizacji ani zwykłych śmieci.

9. Ostrzeżenie edukacyjne

Ten materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji medycznej ani oficjalnej ulotki dla pacjenta/charakterystyki produktu leczniczego. O dawkowaniu i zasadności terapii decyduje lekarz. W razie wątpliwości, nowych objawów lub braku skuteczności – skontaktuj się z lekarzem lub farmaceutą. W nagłych sytuacjach (podejrzenie przedawkowania, trudności w oddychaniu) niezwłocznie wezwij pomoc pod numerem 112/999.