1. Nazwa leku i postać

Iodosorb Maść – maść do stosowania na skórę (miejscowo na rany).

Warianty opakowań:

• Iodosorb Maść, maść – tuba 40 g

2. Substancja czynna

Kadeksomer jodu (ang. cadexomer iodine) – uwalnia jod w ranie, działa antyseptycznie i pochłania wysięk.

3. Wskazania do stosowania

Maść jest przeznaczona do miejscowego leczenia ran przewlekłych z wysiękiem, w tym:

• owrzodzeń żylakowych podudzi,
• odleżyn,
• owrzodzeń w przebiegu stopy cukrzycowej,
• ran zakażonych lub zagrożonych zakażeniem z obecnością biofilmu,
• ran powierzchownych i głębszych z umiarkowanym do obfitego wysięku (po ocenie personelu medycznego).

Nie jest przeznaczona do ran suchych, z martwicą suchą lub o bardzo małym wysięku.

4. Dawkowanie i sposób podawania

Stosowanie wyłącznie na skórę, zgodnie z zaleceniem lekarza lub pielęgniarki.

Jak stosować krok po kroku

1. Oczyść ranę zwykłą solą fizjologiczną lub przegotowaną wodą. Delikatnie osusz brzegi rany.
2. Nałóż maść na całą powierzchnię rany warstwą o grubości ok. 2–3 mm. Nie wcieraj.
3. Przykryj odpowiednim opatrunkiem wtórnym (np. gazą/kompresem). W przypadku owrzodzeń żylnych stosuj zgodnie z zaleceniem również kompresjoterapię.
4. Zmieniaj opatrunek zwykle co 1–3 dni lub częściej, gdy kolor maści zmieni się z brązowego na jasnożółty/szary (oznaka wyczerpania jodu) albo gdy opatrunek jest nasycony wysiękiem.
5. Przy każdej zmianie usuń pozostałości maści przez delikatne przepłukanie rany solą fizjologiczną.

Dawkowanie i czas terapii

• Maksymalna ilość na jednorazową aplikację: zwykle do 50 g.
• Maksymalna łączna ilość na tydzień: zwykle do 150 g.
• Czas stosowania: zazwyczaj do momentu uzyskania oczyszczenia rany; długotrwałe, ciągłe stosowanie (np. >3 miesięcy) wymaga kontroli lekarskiej, szczególnie tarczycy.

Nie stosuj na błony śluzowe, do oczu ani do jam ciała. W ranach głębokich (kieszenie, przetoki) stosuj wyłącznie po ocenie personelu medycznego, bez ciasnego upychania materiału w głąb.

5. Działania niepożądane

Jak każdy lek, Iodosorb Maść może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.

Najczęstsze (zwykle łagodne i przemijające)

• uczucie szczypania, pieczenia lub bólu w miejscu aplikacji,
• zaczerwienienie, świąd, podrażnienie skóry,
• zwiększenie wysięku na początku terapii (efekt pochłaniania wydzieliny),
• suchość lub przebarwienie brzegów rany i opatrunku (kolor jodu).

Niezbyt częste lub rzadkie

• reakcje alergiczne na jod lub składniki maści (wysypka, pęcherze, obrzęk),
• dermatoza z nadmiarem jodu (tzw. iododerma),
• zaburzenia czynności tarczycy (np. niedoczynność lub nadczynność), zwłaszcza przy długim stosowaniu na rozległe rany,
• nadmierne spowolnienie gojenia, jeśli stosowana na rany suche lub z minimalnym wysiękiem.

Natychmiast skontaktuj się z lekarzem, jeśli pojawi się uogólniona wysypka, świszczący oddech, znaczny obrzęk twarzy/języka lub objawy zaburzeń tarczycy (np. utrata masy ciała, kołatanie serca, nadmierna senność, uczucie zimna, obrzęki).

6. Przeciwwskazania

• Nadwrażliwość (alergia) na jod, kadeksomer jodu lub którykolwiek składnik maści.
• Choroby tarczycy, w tym: choroba Gravesa-Basedowa, wole guzkowe, zapalenie tarczycy Hashimoto – chyba że lekarz zadecyduje inaczej i będzie monitorować czynność tarczycy.
• Ciąża i karmienie piersią (ryzyko zaburzeń tarczycy u płodu/niemowlęcia w wyniku wchłaniania jodu).
• Dzieci – co do zasady nie zaleca się stosowania u dzieci bez wyraźnego wskazania lekarskiego; u niemowląt przeciwwskazane.
• Rany bardzo suche, pokryte suchą martwicą – do czasu odpowiedniego przygotowania rany inną metodą.

Ostrożnie stosuj w ciężkiej niewydolności nerek lub wątroby oraz na bardzo rozległe powierzchnie – konieczna kontrola lekarska.

7. Interakcje z innymi lekami

Leki i produkty mogące wchodzić w interakcje

• Leki zawierające lit – zwiększone ryzyko zaburzeń tarczycy.
• Leki działające na tarczycę (hormony tarczycy, leki przeciwtarczycowe) – możliwa konieczność modyfikacji dawki i kontroli TSH/FT4.
• Diagnostyka lub terapia radiojodem – obecność jodu może zaburzać wyniki/leczenie; poinformuj lekarza o stosowaniu maści.
• Inne środki antyseptyczne i odkażające stosowane miejscowo (np. nadtlenek wodoru, preparaty rtęciowe, oktenidyna) – mogą obniżać skuteczność lub wchodzić w reakcje chemiczne; nie łącz na tej samej ranie.
• Enzymatyczne preparaty do oczyszczania ran (np. kolagenaza) – jod może je inaktywować.

Zawsze poinformuj lekarza i farmaceutę o wszystkich przyjmowanych lekach (także OTC i suplementach) oraz o używanych miejscowo preparatach na rany.

8. Uwagi dla pacjenta

• Brązowe zabarwienie maści jest prawidłowe; zblednięcie (szarzenie/żółknięcie) oznacza wyczerpanie jodu i potrzebę zmiany opatrunku.
• Nie stosuj na duże powierzchnie ciała przez długi czas bez kontroli lekarskiej – ryzyko wchłaniania jodu i wpływu na tarczycę.
• Jeśli po 1–2 tygodniach nie widać poprawy lub stan rany się pogarsza (narastający ból, zaczerwienienie, gorączka, nieprzyjemny zapach) – skontaktuj się z lekarzem/pielęgniarką.
• Chronić oczy i błony śluzowe. W razie przypadkowego kontaktu – obficie przepłukać wodą.
• Może barwić tkaniny i skórę; plamy są zwykle przejściowe.
• Przechowywać w temperaturze pokojowej, w zamkniętym opakowaniu, poza zasięgiem dzieci. Nie używać po upływie terminu ważności.
• W trakcie leczenia dużych ran lekarz może zalecić okresowe badania funkcji tarczycy (TSH, FT4).

9. Ostrzeżenie edukacyjne

Informacje mają charakter edukacyjny i nie zastępują ulotki producenta ani porady medycznej. O dawkowaniu i czasie leczenia decyduje personel medyczny, biorąc pod uwagę rodzaj rany, ilość wysięku i choroby współistniejące. W razie wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub pielęgniarką specjalizującą się w leczeniu ran.