Ixiaro – szczepionka przeciw japońskiemu zapaleniu mózgu (JE). Dawkowanie, działania niepożądane, przeciwwskazania, interakcje
1. Nazwa leku i postać
Nazwa: Ixiaro
Postać: zawiesina do wstrzyknięć (6 µg/0,5 ml), podawana domięśniowo.
Warianty opakowań dostępne na rynku:
- Ixiaro, zawiesina do wstrzyknięć (6 µg/0,5 ml) – 1 ampułko-strzykawka 0,5 ml
2. Substancja czynna
Inaktywowany antygen wirusa japońskiego zapalenia mózgu (JE) – 6 mikrogramów w 0,5 ml zawiesiny.
3. Wskazania do stosowania
Ixiaro stosuje się do czynnego uodpornienia przeciw japońskiemu zapaleniu mózgu (JE) u osób od 2. miesiąca życia, w szczególności u:
- podróżujących do krajów Azji i regionu Pacyfiku, gdzie JE występuje endemicznie (np. obszary wiejskie, rejony ryżu i hodowli świń),
- osób długoterminowo przebywających lub pracujących w regionach ryzyka,
- personelu laboratoriów i służb, który może mieć kontakt z wirusem JE.
Szczepionka nie leczy JE – ma na celu zapobieganie zachorowaniu. Zaleca się równoległe stosowanie ochrony przed ukąszeniami komarów (repelenty, moskitiery, odzież ochronna).
4. Dawkowanie i sposób podawania
Szczepionkę podaje wykwalifikowany personel medyczny domięśniowo.
Standardowy schemat szczepienia (pierwotny cykl – 2 dawki)
- Dzieci 2 miesiące – <3 lata: 0,25 ml na dawkę, w dniach 0 i 28.
- Dzieci ≥3 lata, młodzież i dorośli: 0,5 ml na dawkę, w dniach 0 i 28.
Przyspieszony schemat (dla dorosłych 18–65 lat, gdy konieczne)
- 0,5 ml w dniach 0 i 7. Uodpornienie zwykle rozwija się w ciągu ok. 7–10 dni po drugiej dawce.
Pełną serię należy zakończyć co najmniej 1 tydzień przed potencjalną ekspozycją w rejonie ryzyka.
Dawka przypominająca (booster)
- Osoby w dalszym ciągu narażone: podać dawkę przypominającą po 12–24 miesiącach od cyklu pierwotnego.
- Dorośli z utrzymującym się narażeniem mogą wymagać kolejnych dawek przypominających (np. co ok. 10 lat) – decyzja po ocenie ryzyka przez lekarza.
Miejsce i technika podania
- Dorośli i starsze dzieci: mięsień naramienny (ramię).
- Niemowlęta i małe dzieci: przednioboczna część uda.
- Nie wstrzykiwać dożylnie ani śródskórnie. Szczepionka jest przeznaczona do podania domięśniowego.
Jeśli dawka została pominięta
Skontaktuj się jak najszybciej z punktem szczepień, aby uzupełnić serię. Zazwyczaj nie ma potrzeby rozpoczynania całego cyklu od nowa – serię kontynuuje się możliwie najszybciej.
5. Działania niepożądane
Jak każdy lek, Ixiaro może powodować działania niepożądane. Większość ma łagodne lub umiarkowane nasilenie i ustępuje w ciągu 1–3 dni.
Częste
- Ból, tkliwość, zaczerwienienie lub obrzęk w miejscu wstrzyknięcia
- Bóle głowy, zmęczenie, bóle mięśni
- Nudności
- Gorączka (częściej u dzieci), drażliwość, płacz, zmniejszony apetyt
Niezbyt częste
- Sztywność lub zgrubienie w miejscu wstrzyknięcia
- Zawroty głowy, biegunka, wymioty
- Wysypka, pokrzywka (reakcje alergiczne skóry)
Rzadkie/ciężkie (wymagają pilnej pomocy medycznej)
- Ciężka reakcja alergiczna (np. trudności w oddychaniu, obrzęk twarzy/języka, uogólniona pokrzywka, spadek ciśnienia, omdlenie)
W razie utrzymujących się, nasilonych lub nietypowych objawów skontaktuj się z lekarzem. Działania niepożądane możesz zgłosić lekarzowi, farmaceucie lub poprzez krajowy system zgłaszania działań niepożądanych.
6. Przeciwwskazania
- Nadwrażliwość (alergia) na substancję czynną lub którykolwiek składnik szczepionki (w tym ewentualne śladowe substancje pozostałe po wytwarzaniu).
- Wystąpienie ciężkiej reakcji alergicznej po wcześniejszej dawce szczepionki przeciw JE.
- Ostra, ciężka choroba przebiegająca z gorączką – szczepienie należy odroczyć do czasu wyzdrowienia.
Ostrożność: zaburzenia krzepnięcia lub stosowanie leków przeciwzakrzepowych (ryzyko krwawienia w miejscu wstrzyknięcia) – decyzja o szczepieniu po konsultacji z lekarzem.
7. Interakcje z innymi lekami
- Ixiaro jest szczepionką inaktywowaną – może być podawana równocześnie z innymi szczepionkami (np. WZW A, dur brzuszny), w różne miejsca ciała i z użyciem oddzielnych igieł/strzykawek.
- Leki i stany obniżające odporność (np. wysokie dawki kortykosteroidów, chemioterapia, niektóre leki biologiczne, zakażenie HIV z ciężką immunosupresją) mogą zmniejszać odpowiedź na szczepienie – omów plan z lekarzem.
- Leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna, DOAC) i skazy krwotoczne zwiększają ryzyko krwawienia miejscowego – możliwe modyfikacje techniki podania.
- Brak specyficznych interakcji z powszechnie stosowanymi lekami przeciwbólowymi/przeciwgorączkowymi; stosuj je w razie potrzeby po szczepieniu zgodnie z zaleceniami. Rutynowe profilaktyczne przyjmowanie przed zastrzykiem nie jest zalecane.
- Ciąża i karmienie piersią: o szczepieniu decyduje lekarz po ocenie korzyści i ryzyka (rozważyć, gdy ryzyko ekspozycji na JE jest istotne).
8. Uwagi dla pacjenta
- Szczepionka nie zapewnia 100% ochrony – zawsze stosuj środki ochrony przed komarami (repelent z DEET/icaridyną, odzież z długimi rękawami, moskitiery, klimatyzacja).
- Zaplanowanie podróży: rozpocznij szczepienie odpowiednio wcześnie, aby zakończyć serię co najmniej tydzień przed wyjazdem.
- Zachowaj potwierdzenie szczepienia (książeczka szczepień, e-dokumentacja) – może być wymagane przez pracodawcę/uczelnię.
- Po szczepieniu obserwuj się przez 15–30 minut (ryzyko reakcji nadwrażliwości).
- Typowe dolegliwości (ból ręki, stan podgorączkowy) możesz łagodzić zimnym okładem, odpoczynkiem i – jeśli potrzeba – paracetamolem lub ibuprofenem zgodnie z ulotką danego leku.
- Jeśli masz przewlekłe choroby, przyjmujesz leki osłabiające odporność lub jesteś w ciąży/karmisz piersią – poinformuj o tym lekarza przed szczepieniem.
- Jeżeli po szczepieniu wystąpi zawroty głowy lub złe samopoczucie, wstrzymaj się od prowadzenia pojazdów do ustąpienia objawów.
9. Ostrzeżenie edukacyjne
Niniejszy materiał ma charakter edukacyjny i nie zastępuje konsultacji z lekarzem, farmaceutą ani oficjalnej Charakterystyki Produktu Leczniczego/ulotki dla pacjenta. Decyzję o szczepieniu, schemacie dawek i ewentualnych dawkach przypominających podejmuje personel medyczny po ocenie indywidualnego ryzyka. W razie pytań skontaktuj się z lekarzem lub punktem szczepień.