Dlaczego w ogóle potrzebna jest recepta?

Leki obniżające cholesterol (zwłaszcza statyny, ezetymib i inhibitory PCSK9) to skuteczne i sprawdzone metody zapobiegania zawałom serca oraz udarom mózgu. Jednak, by były bezpieczne i naprawdę pomagały, wymagają indywidualnego doboru, kontroli działań niepożądanych i regularnego monitorowania. Dlatego w Polsce są dostępne na receptę — wypisaną po ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego i wyników badań.

Dobra wiadomość: receptę na leki na cholesterol można uzyskać szybko — w POZ, u internisty lub kardiologa, a także w ramach teleporady. W wielu przypadkach jest też możliwość kontynuacji leczenia na e-receptę bez konieczności osobistej wizyty, jeśli stan jest stabilny.

Czym jest „wysoki cholesterol” i kiedy leki są konieczne?

„Cholesterol” to skrót myślowy. W praktyce lekarz ocenia lipidogram (profil lipidowy): LDL („zły” cholesterol), HDL („dobry”), triglicerydy oraz cholesterol całkowity. To przede wszystkim poziom LDL-C (low-density lipoprotein) decyduje o ryzyku miażdżycy.

Decyzję o leczeniu farmakologicznym podejmuje się, biorąc pod uwagę:

• wysokość LDL i innych frakcji lipidów,
• całkowite ryzyko sercowo-naczyniowe (narzędzia typu SCORE2),
• choroby współistniejące (np. cukrzyca, przewlekła choroba nerek),
• przebyte zdarzenia sercowo-naczyniowe (zawał, udar, angioplastyka),
• obciążający wywiad rodzinny (np. wczesny zawał u rodzica, hipercholesterolemia rodzinna).

Najogólniej:

• W bardzo wysokim ryzyku (np. po zawale) dążymy do bardzo niskiego LDL, zwykle <55 mg/dl (1,4 mmol/l) i co najmniej 50% redukcji względem wyjścia.
• W wysokim ryzyku cel LDL to zwykle <70 mg/dl (1,8 mmol/l).
• W ryzyku umiarkowanym/niższym rozważa się leczenie przy wyższych wartościach LDL lub przy nieskuteczności samej modyfikacji stylu życia.

W praktyce oznacza to, że u części osób wystarczy dieta i aktywność fizyczna, ale u wielu — zwłaszcza z wysokim ryzykiem — leki są absolutnie kluczowe i ratują życie.

Recepta na leki na cholesterol: krok po kroku

1) Umów wizytę (POZ, internista, kardiolog lub teleporada)

Najszybsza droga to kontakt z lekarzem rodzinnym (POZ). Lekarz pierwszego kontaktu może zlecić badania, ocenić ryzyko i wystawić receptę lub e-receptę. Jeśli chorujesz przewlekle i masz aktualne wyniki, często wystarczy krótka teleporada.

2) Wykonaj podstawowe badania

Przed rozpoczęciem lub kontynuacją terapii przydają się następujące badania:

• Lipidogram na czczo (LDL, HDL, TG, cholesterol całkowity),
• enzymy wątrobowe (ALT, AST),
• kreatynina (GFR) i glukoza lub HbA1c,
• TSH (wykluczenie niedoczynności tarczycy, która może podnosić LDL),
• CK (fosfokinaza kreatynowa) – zwykle tylko przy objawach mięśniowych lub w grupach podwyższonego ryzyka,
• u kobiet w wieku rozrodczym: test ciążowy przed statyną (statyny są przeciwwskazane w ciąży).

Brak świeżych wyników nie zawsze uniemożliwia wystawienie e-recepty na kontynuację leczenia, ale lekarz może warunkowo ją wypisać i zlecić uzupełnienie badań w najbliższym czasie.

3) Omów historię i cele leczenia

Przygotuj na wizytę:

• listę leków i suplementów (z dawkami),
• historię ewentualnych działań niepożądanych po wcześniejszych lekach na cholesterol,
• wywiad rodzinny (wczesne zawały/udar w rodzinie, wysoki cholesterol),
• choroby towarzyszące (cukrzyca, nadciśnienie, choroby nerek/wątroby),
• styl życia (dieta, aktywność, palenie tytoniu).

Lekarz ustali docelowy poziom LDL i zaproponuje schemat leczenia, zwykle zaczynając od statyny, a następnie — jeśli potrzeba — dodając ezetymib lub inne leki.

4) Odbierz e-receptę

W Polsce recepty wystawia się jako e-recepty. Otrzymasz 4-cyfrowy kod SMS lub wydruk informacyjny; recepta będzie też widoczna na

© 2025 TwojaDomena.pl