Co właściwie znaczy „częsty problem”?

Sformułowanie „seks po raz pierwszy jest problemem” może oznaczać różne rzeczy. Dla jednych to ból lub trudność natury medycznej, dla innych – lęk, presja lub poczucie winy. Jeszcze inni pytają o normy społeczne: „Czy nie jestem za późno/za wcześnie?”

W tym artykule używamy „problemu” w trzech wymiarach:

• psychologicznym – lęk, stres, presja, niska samoocena, wpływ mitów,
• medycznym – ból przy próbie penetracji, trudnościach z erekcją, suchości, pochwicy, przedwczesnym wytrysku,
• społeczno-kulturowym – normy, oczekiwania, edukacja, dostęp do opieki i informacji.

W każdym z tych obszarów „częstość” będzie wyglądać inaczej. Warto też pamiętać, że „pierwszy raz” nie musi oznaczać wyłącznie penetracji waginalnej – wiele osób za inicjację uznaje pierwszy kontakt seksualny w szerszym sensie. Jednak to stosunek waginalny najczęściej bywa źródłem pytań i obaw, więc to na nim skupimy się w aspektach medycznych i bezpieczeństwa.

Co mówią dane o inicjacji seksualnej w Polsce

Badania społeczne i zdrowotne w Polsce wskazują, że wiek inicjacji seksualnej najczęściej przypada na późną adolescencję lub wczesną dorosłość. Średnia i mediana różnią się między źródłami i rocznikami, ale zwykle mieszczą się w okolicach 18–19+ lat. Dane różnią się też w zależności od płci, regionu, wykształcenia i środowiska.

Źródła, do których warto zaglądać, to m.in. cykliczne raporty CBOS o zachowaniach seksualnych Polaków oraz wyniki badań HBSC (Health Behaviour in School-aged Children) koordynowanych przez WHO – w części dotyczącej odsetka młodzieży deklarującej inicjację seksualną. W badaniach międzynarodowych Polska zwykle lokuje się w środku stawki europejskiej pod względem wieku inicjacji.

• W badaniach populacyjnych wśród dorosłych większość osób deklaruje inicjację przed 20. rokiem życia, choć zauważalna jest duża rozpiętość indywidualna.
• W badaniach młodzieży (HBSC) odsetek osób 15-letnich z doświadczeniem inicjacji jest relatywnie niewielki i zmienny na przestrzeni lat, a różnice między płciami i krajami są wyraźne.

Czy „pierwszy raz” bywa problematyczny? W literaturze międzynarodowej opisywany jest istotny odsetek osób zgłaszających ból, napięcie, trudności z erekcją lub rozczarowanie – co często wiąże się bardziej z brakiem przygotowania, komunikacji i stresu niż z trwałymi zaburzeniami. W Polsce trendy są podobne: im mniej rzetelnej edukacji i rozmowy, tym większe ryzyko negatywnych doświadczeń i mniejsza satysfakcja.

Chcesz sprawdzić najnowsze liczby? Zajrzyj bezpośrednio do źródeł:

• .

  Źródła i lektury: raporty CBOS, HBSC/WHO, zalecenia polskich towarzystw ginekologicznych i urologicznych.